Brood van Nederlands graan, dat is de missie van het Graanschap. Inmiddels zijn al 14 telers aangesloten bij het initiatief. In het radioprogramma ‘Geld of je leven’ vertelden teler Wouter Snippe en bakker François Brandt over het korte-keteninitiatief.
14 telers
Wouter: “Ik was vrij enthousiast, want je loopt in een bakkerij en je ziet dat er van jouw granen brood gebakken wordt. Dat geeft gewoon een kick. We zijn nu opgeschaald naar 14 telers en daarvan dachten we: zou iedereen datzelfde enthousiasme hebben? Maar na dit jaar blijkt dat ze zelfs nog enthousiaster zijn dan wijzelf. We zijn nu met 14 en er zitten er een paar in de wachtrij. Als alle bakkers zich na deze uitzending melden, kunnen we weer nieuwe telers aansluiten.” Wouter legt uit dat dit initiatief alles te maken heeft met de transitie van het telen van dierlijke naar humane voeding. Dankzij de samenwerking met molenaars en bakkers hebben telers een bestemming voor hun gewassen en daarmee ook perspectief.”
Veel graan waar brood van gebakken wordt tegenwoordig op de wereldmarkt gekocht en is afkomstig uit het oosten van Europa en Noord-Amerika. “Er is afgelopen tientallen jaren een cultuuromslag geweest waarbij we tarwe zijn gaan telen voor de veevoerindustrie, waarbij met name de kilo’s bepalend zijn. Het gaat om de voedingsstoffen in de korrel – hoe meer kilo’s hoe meer je dat verdeelt, waardoor er eigenlijk geen goed graan is om brood van te bakken. Zowel telers als bakkers en molenaars verbaasden zich erover hoe we dat de afgelopen jaren gedaan hebben en dachten: dat moeten we anders gaan doen.”
Anders bakken en telen
François noemt het bakken met Nederlands graan een leerproces. Hij vertelt dat bakkers dit lokale graan gebruiken om een puur product te produceren: brood waar zo min mogelijk aan wordt toegevoegd. Baktarwe vraagt ook om een andere manier van telen, legt Wouter uit. “Bij ons is graan in het bouwplan een rustgewas, maar om baktarwe te telen moeten we heel specifiek bemesten zodat de plant op het goede moment de voedingsstoffen heeft. Goeie rassen kiezen, en we gaan van de wintergranen naar de zomertarwe.”
Verder vertelt hij dat de prijs voor de teler in samenspraak met de keten is vastgesteld. “We telen nu op een andere manier, oogsten minder kilo’s. Dat moet gecompenseerd worden, plus een stukje extra inzet. Aan de hand daarvan hebben we in samenspraak met de bakkers en molenaars een prijs gesteld waarvoor we willen telen. Wat daaraan uniek is, is dat we in de teelt vaak afhankelijk zijn van wereldprijzen. Je ziet met de oorlog in Oekraïne dat de graanprijzen vorig jaar extreem hoog waren en nu weer normaal. Daar hebben wij als telers natuurlijk heel weinig belang bij. Wij willen eigenlijk gewoon een langjarig gemiddelde waarmee we geld kunnen verdienen. Dat kan alleen maar als je een korte keten hebt.”
Het valt bij telers dus in de smaak om tarwe te telen voor Nederlands brood. Volgens Wouter willen veel telers in een ander teeltsysteem telen, maar dan moet de markt meegaan. “We zijn bezig geweest met een landbouwakkoord wat niet van de grond is gekomen. Ik geloof in verandering van onderaf. We hopen dat ook de consument dat gaat oppakken en die keuze maakt.”
Bereikbaar voor iedereen?
Albert Heijn gaat starten met de verkoop van brood van Nederlands graan. De broden zullen wat duurder worden dan een gemiddeld brood in de supermarkt. François schat de verkoopprijs op zo’n €3,50. Is het daarmee wel bereikbaar voor alle consumenten? François: “Wat je niet moet onderschatten is dat wij op zoek zijn naar goede, gezonde voeding. We zijn steeds meer bewust van wat we eten en daar kan brood een belangrijke rol in spelen. Daar zitten eiwitten, mineralen en suikers in.”
Wouter vult aan dit een terugkerende vraag is in de biologische sector. “Ik denk dat heel veel mensen zich erover zullen verbazen wat het prijsverschil vanaf de teeltkant is. Dus stel dat ik 10 cent meer krijg voor mijn uien, is dat voor mij een hele impact, maar ik denk niet dat je dat in de supermarkt merkt. Ik denk dat we er met zijn allen aan moeten werken dat we die keten transparant maken. Als er partijen zijn die geen rol hebben maar wel de bereikbaarheid in de weg zitten, moeten we daar wat aan doen. En omloopsnelheid: als er retailers zijn die zeggen ik ga het product veranderen van gangbaar naar bio en je krijgt omloopsnelheid, dan kan de prijs in de supermarkt naar beneden, waardoor het ook bereikbaar wordt. Dus we moeten even een kantelpunt om met zijn allen.”
Klik hier om de uitzending terug te luisteren.
Dit interview verscheen op de website van Biojournaal
